Laptop 24h: Những Lưu Ý Khi Cài Phần Mềm Bên Ngoài App Store Trên MacBook

1. Giới thiệu

MacBook chạy hệ điều hành macOS vốn nổi tiếng về độ an toàn nhờ hệ thống bảo mật chặt chẽ và kho ứng dụng Mac App Store. Khi tải ứng dụng từ App Store, bạn gần như chắc chắn rằng phần mềm đã được Apple kiểm duyệt, không chứa mã độc và hoạt động ổn định.

Tuy nhiên, không phải phần mềm nào bạn cần cũng có trên App Store. Một số công cụ phổ biến như Google Chrome, Microsoft Office, Adobe Photoshop hoặc các ứng dụng lập trình, chỉnh sửa video chuyên sâu… thường phải tải trực tiếp từ trang web của nhà phát triển.

Việc cài phần mềm bên ngoài App Store (thường gọi là cài app từ nguồn ngoài) có thể mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu không biết cách. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những lưu ý quan trọng để vừa cài được phần mềm mình muốn, vừa đảm bảo an toàn cho MacBook.

2. Vì sao nhiều phần mềm không có trên App Store?

Có một số lý do khiến nhiều phần mềm không xuất hiện trên App Store:

Chính sách kiểm duyệt nghiêm ngặt
Apple yêu cầu ứng dụng phải tuân thủ nhiều tiêu chuẩn về bảo mật, quyền riêng tư và thiết kế. Một số nhà phát triển không muốn hoặc không thể đáp ứng.
Phí chia sẻ doanh thu
Apple lấy hoa hồng (thường là 15–30%) từ doanh thu ứng dụng trên App Store, khiến nhiều hãng chọn phân phối độc lập để tiết kiệm chi phí.
Tính năng nâng cao
Một số ứng dụng yêu cầu quyền truy cập hệ thống sâu hơn (ví dụ: phần mềm giả lập, tối ưu phần cứng), điều mà App Store không cho phép.

3. Rủi ro khi cài phần mềm ngoài App Store

Khi tải ứng dụng từ nguồn ngoài, bạn cần chấp nhận một số rủi ro:

Nguy cơ mã độc, virus: Phần mềm không được Apple kiểm duyệt có thể chứa mã độc.
Rò rỉ dữ liệu cá nhân: Một số ứng dụng lạ có thể âm thầm thu thập thông tin.
Không tương thích hoặc gây lỗi hệ thống: App không tối ưu cho macOS có thể gây crash hoặc giảm hiệu năng.
Khó cập nhật: Không có App Store hỗ trợ cập nhật tự động, bạn phải tự theo dõi bản mới.

4. Cách cho phép MacBook cài phần mềm bên ngoài App Store

Mặc định, macOS sẽ chỉ cho phép cài ứng dụng từ App Store và nhà phát triển đã xác nhận (identified developers). Để cài app từ nguồn khác, bạn cần:

Vào System Settings (hoặc System Preferences)
- Trên macOS Ventura trở lên:
  System Settings → Privacy & Security.
- Trên macOS Monterey trở xuống:
  System Preferences → Security & Privacy.
Cho phép mở ứng dụng từ nguồn ngoài
- Ở mục Allow apps downloaded from, chọn App Store and identified developers.
- Nếu ứng dụng vẫn bị chặn, mở lại phần Privacy & Security và bấm Open Anyway khi macOS báo lỗi.
Dùng lệnh Terminal nếu cần
Với một số ứng dụng, bạn cần mở quyền qua Terminal:

bash

sudo spctl --master-disable

Sau đó vào Security & Privacy sẽ thấy tùy chọn Anywhere.

⚠️ Lưu ý: Sau khi cài xong, bạn nên tắt tùy chọn Anywhere để đảm bảo an toàn.

5. Các bước an toàn khi cài phần mềm ngoài App Store

Bước 1: Chỉ tải từ nguồn uy tín

Trang web chính thức của nhà phát triển.
Các nền tảng phân phối lớn, đáng tin cậy như Adobe, Microsoft, Google.
Tránh tải từ forum, link rút gọn hoặc website không rõ nguồn gốc.

Bước 2: Kiểm tra chữ ký số (code signature)

Click chuột phải vào file .dmg hoặc .pkg → Get Info.
Kiểm tra mục Developer xem có phải nhà phát triển chính thức không.

Bước 3: Quét virus trước khi cài

Sử dụng phần mềm diệt virus tương thích với macOS như Malwarebytes hoặc CleanMyMac.

Bước 4: Đọc hướng dẫn cài đặt

Nhiều phần mềm yêu cầu cấp quyền đặc biệt hoặc kéo vào thư mục Applications.
Một số file .pkg sẽ tự động cài, nên đọc kỹ từng bước.

Bước 5: Kiểm soát quyền truy cập của ứng dụng

Sau khi cài, vào:
System Settings → Privacy & Security
Xem ứng dụng nào được quyền truy cập Camera, Micro, Location… và tắt quyền không cần thiết.

6. Mẹo bảo mật khi dùng app ngoài App Store

Luôn cập nhật bản mới: Bản mới thường vá lỗ hổng bảo mật.
Sử dụng tài khoản người dùng chuẩn (Standard User) thay vì Admin để hạn chế tác động của app lạ.
Bật FileVault để mã hóa dữ liệu, phòng khi máy bị tấn công.
Dùng Time Machine để sao lưu trước khi cài app lạ, giúp khôi phục dễ dàng nếu có sự cố.

7. Xử lý sự cố khi cài app ngoài App Store

Sự cố	Nguyên nhân	Cách khắc phục
Không mở được file `.dmg`	File hỏng hoặc tải lỗi	Tải lại từ nguồn chính thức
macOS báo unidentified developer	Nhà phát triển chưa đăng ký với Apple	Dùng `Open Anyway` trong Security & Privacy
App crash khi mở	Không tương thích macOS	Tìm bản cũ hơn hoặc bản cập nhật mới
Không thể gỡ ứng dụng	App không có uninstaller	Dùng AppCleaner hoặc gỡ thủ công trong thư mục Application Support

8. Khi nào nên không cài phần mềm ngoài App Store?

Khi phần mềm yêu cầu quyền truy cập hệ thống sâu bất thường.
Khi ứng dụng chưa rõ nguồn gốc hoặc không có thông tin nhà phát triển.
Khi MacBook đang chứa dữ liệu quan trọng mà bạn không thể sao lưu.
Khi có lựa chọn thay thế tương tự trên App Store.

9. Kết luận

Việc cài phần mềm bên ngoài App Store trên MacBook không phải là điều xấu, miễn là bạn biết cách làm an toàn. Trên thực tế, nhiều phần mềm chuyên nghiệp, phổ biến vẫn phải tải trực tiếp từ trang chủ.

Điều quan trọng là:

Luôn tải từ nguồn uy tín.
Kiểm tra chữ ký số và quét virus.
Giới hạn quyền truy cập của ứng dụng.
Sao lưu dữ liệu trước khi cài.

Nếu tuân thủ các lưu ý trên, bạn có thể tận dụng được tối đa sức mạnh của macOS mà vẫn bảo vệ được máy tính khỏi rủi ro bảo mật.

<<< Xem ngay Dịch Vụ Cài đặt phần mềm MacBook